سفر به پاکستان برای بسیاری از ایرانیان تجربهای تازه و کمتر شناختهشده است؛ کشوری با تنوع فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی چشمگیر که از شهرهای پررفتوآمد گرفته تا کوهستانهای آرام شمال را در بر میگیرد. در این راهنما، هرآنچه پیش از سفر باید بدانید بهصورت خلاصه و کاربردی گردآوری شده است: از آشنایی با آبوهوا و زمان مناسب سفر، تا اطلاعات مربوط به فرودگاههای اصلی، روشهای حملونقل شهری و بینشهری، خرید سیمکارت و دسترسی به اینترنت. همچنین نکاتی درباره واحد پول، زبان، امنیت، آداب فرهنگی، مراکز دیدنی، خوراک و خرید در شهرهای مختلف پاکستان ارائه شده تا بتوانید با آمادگی کامل، سفری مطمئن و آگاهانه را تجربه کنید.

پاکستان، با نام رسمی جمهوری اسلامی پاکستان، کشوری در جنوب آسیا است که از نظر جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی شباهتها و تفاوتهای متعدد با ایران دارد
این کشور دارای دشتهای پهناور در حوضهٔ رود ایندوس، فلات سنگی در جنوبغرب، و کوهستانهای بلند در شمال است — بخشی از رشتهکوههای هیمالیا، کاراکورام و هندوکش در پاکستان واقع شدهاند
از نظر جمعیت، پاکستان یکی از پرجمعیتترین کشورهای منطقه است و تنوع قومیتی، زبانی و فرهنگی قابلتوجهی دارد.
چنین سفر به پاکستان میتواند تجربهای متفاوت و غنی برای علاقهمندان به فرهنگ، طبیعت و تاریخ باشد.
پاکستان دارای شبکه گستردهای از فرودگاههاست که بخش زیادی از آنها هم برای پروازهای داخلی و هم بینالمللی فعال هستند. سه فرودگاه اصلی کشور در اسلامآباد، کراچی و لاهور قرار دارند که بیشتر پروازهای خارجی از طریق همین فرودگاهها انجام میشود.
فرودگاه بینالمللی اسلامآباد (Islamabad International Airport - ISB) جدیدترین و مدرنترین فرودگاه کشور است که پایتخت را به مقاصد مختلف جهان متصل میکند. این فرودگاه با طراحی گسترده و امکاناتی مانند فروشگاههای آزاد، سالنهای استراحت، رستوران و سیستم حملونقل شهری مجهز، از مهمترین مراکز هوایی پاکستان به شمار میرود.
فرودگاه بینالمللی جناح کراچی (Jinnah International Airport - KHI) پررفتوآمدترین فرودگاه پاکستان است و بهعنوان دروازه اصلی ورود و خروج مسافران بینالمللی عمل میکند. این فرودگاه علاوه بر پروازهای خارجی، مرکز اصلی پروازهای داخلی نیز هست و شهرهای مختلف کشور را به هم متصل میسازد.
فرودگاه بینالمللی علامه اقبال لاهور (Allama Iqbal International Airport) سومین فرودگاه بزرگ کشور است و بیشتر پروازهای آسیایی و خاورمیانهای از این فرودگاه انجام میشود. موقعیت آن برای دسترسی به شهر و مناطق اطراف بسیار مناسب است.
به جز این فرودگاهها، در شهرهایی مانند پیشاور، کویته و مولتان نیز فرودگاههای فعالی وجود دارند که بیشتر برای پروازهای داخلی و منطقهای استفاده میشوند.
خدمات و دسترسی
فرودگاههای بزرگ پاکستان از نظر امکانات رفاهی وضعیت قابل قبولی دارند. در آنها رستوران، فروشگاه، صرافی، دستگاه خودپرداز و خدمات تاکسی در دسترس است. در اسلامآباد و کراچی، ایستگاههای تاکسی رسمی و خدمات اینترنتی حملونقل مانند Careem فعالیت میکنند. بهتر است مسافران پیش از ورود، حملونقل خود را از فرودگاه تا محل اقامت رزرو کنند و در زمان خروج نیز زمان کافی برای عبور از بازرسی و کنترل گذرنامه در نظر بگیرند.
پروازهای مستقیم ایران–پاکستان
پروازهای مستقیم میان تهران و برخی شهرهای پاکستان مانند کراچی و لاهور معمولاً توسط شرکتهای هواپیمایی ایرانی یا پاکستانی انجام میشود، اما برنامه این پروازها متغیر است. پیش از سفر، توصیه میشود از طریق آژانسهای معتبر یا سایت رسمی شرکتهای هواپیمایی، وضعیت بهروز پروازها بررسی شود تا از امکان پرواز مستقیم یا لزوم توقف در مسیر اطمینان حاصل کنید.

فرودگاه بینالمللی اسلاماباد
پاکستان از نظر اقلیمی کشوری متنوع است؛ از نواحی گرم و خشک جنوب تا مناطق سرد و کوهستانی شمال. به همین دلیل، شرایط آبوهوایی آن در طول سال بسته به منطقه و ارتفاع از سطح دریا تفاوت زیادی دارد.
زمستان (دی تا اسفند)
در فصل زمستان، شهرهای بزرگ مانند اسلامآباد، لاهور و کراچی هوایی خنک تا معتدل دارند و سفر در این زمان برای بازدیدهای شهری مناسب است. اما در مناطق مرتفع شمالی مانند گلگت، هونزا و اسکردو، دما بهشدت پایین میآید و اغلب مسیرهای کوهستانی با برف پوشیده میشوند.
بهار (فروردین تا اردیبهشت)
بهار در پاکستان با هوای مطبوع و طبیعت سرسبز همراه است. باغها و پارکهای شهرهایی مانند اسلامآباد و لاهور در این زمان جلوه زیبایی دارند. این فصل یکی از بهترین زمانها برای سفر فرهنگی و تاریخی به پاکستان است.
تابستان (خرداد تا شهریور)
تابستان در مناطق مرکزی و جنوبی بسیار گرم است و دمای هوا در شهرهایی مانند کراچی یا مولتان میتواند به بیش از ۴۰ درجه برسد. در مقابل، نواحی شمالی مانند سوات، ناران و هونزا در این فصل آبوهوای مطبوعی دارند و مقصد محبوب گردشگران داخلی و خارجی هستند. از اواخر تیر تا شهریور بارندگیهای موسمی در بسیاری از مناطق رخ میدهد که گاهی سبب لغزش زمین یا انسداد جادهها میشود، بنابراین بهتر است در این بازه با احتیاط سفر کنید.
پاییز (مهر تا آبان)
پاییز در بیشتر نقاط کشور، فصلی آرام با دمای متعادل است. در شمال، طبیعت چهرهای رنگارنگ به خود میگیرد و شرایط آبوهوایی برای عکاسی و گردش در طبیعت بسیار مناسب است.
بهترین زمان برای سفر
برای سفر به شهرهای بزرگ و فرهنگی پاکستان مانند اسلامآباد، لاهور یا کراچی، بهترین زمان اوایل بهار (فروردین) و پاییز (مهر تا آبان) است، زمانی که گرما و رطوبت کاهش یافته و هوا برای گشتوگذار دلپذیرتر است.
اگر هدف سفر شما طبیعتگردی در مناطق کوهستانی شمال پاکستان باشد، اوایل تابستان (خرداد تا مرداد) زمان مناسبی است؛ اما بهتر است از سفر در دوره بارشهای موسمی (مرداد و شهریور) پرهیز کنید تا با خطرات ناشی از بارندگیهای شدید مواجه نشوید.

اسلامآباد در بهار
واحد پول رسمی پاکستان روپیه پاکستان (Pakistani Rupee – PKR) است که با نماد «₨» شناخته میشود. اسکناسهای رایج شامل مبالغ ۱۰، ۵۰، ۱۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰ و ۵۰۰۰ روپیه است و سکهها نیز در گردش محدود وجود دارند.
تبدیل ارز و استفاده از کارت بانکی
در شهرهای بزرگ مانند اسلامآباد، لاهور و کراچی، صرافیها و بانکهای متعدد خدمات تبدیل ارز ارائه میدهند. نرخ تبدیل معمولاً نزدیک به نرخ رسمی است، اما پیش از انجام هر معامله، بهتر است چند صرافی را مقایسه کنید. در مناطق کوچکتر یا روستاها ممکن است صرافی وجود نداشته باشد، بنابراین توصیه میشود پیش از ترک شهر، پول خود را تبدیل کنید.
کارتهای بانکی بینالمللی مانند Visa و MasterCard در بسیاری از هتلها، مراکز خرید مدرن و فرودگاهها پذیرفته میشوند، اما در بازارها و مغازههای محلی اغلب فقط پول نقد قابل استفاده است. همچنین استفاده از کارت بینالمللی ممکن است با کارمزد بالا یا محدودیت برداشت همراه باشد.
مدیریت هزینهها و توصیه برای ایرانیان
از آنجا که ایرانیان به کارتهای بانکی بینالمللی دسترسی ندارند، بهترین روش مدیریت هزینه در پاکستان همراه داشتن پول نقد است. چند نکته کاربردی در این زمینه:
بهطور کلی، داشتن مقداری پول نقد پاکستانی برای پرداختهای روزمره (مانند تاکسی، غذا و خریدهای کوچک) ضروری است، حتی اگر در هتلها یا مراکز بزرگ امکان پرداخت با کارت وجود داشته باشد.

روپیه پاکستان
پاکستان کشوری چندزبانه است و تنوع زبانی آن از ویژگیهای فرهنگی مهم این سرزمین بهشمار میآید. دو زبان رسمی کشور اردو (Urdu) و انگلیسی (English) هستند. اردو زبان ملی و نماد وحدت فرهنگی است و در سراسر کشور در رسانهها، مدارس و ادارات دولتی استفاده میشود. در عین حال، زبان انگلیسی بهویژه در امور رسمی، آموزش عالی و مکاتبات اداری کاربرد گستردهای دارد.
در کنار این دو زبان رسمی، مردم پاکستان به زبانها و گویشهای محلی گوناگونی سخن میگویند که در مناطق مختلف ریشه عمیق فرهنگی دارند:
گردشگران خارجی معمولاً با دانستن چند واژه ساده به زبان اردو میتوانند ارتباط مؤدبانهای با مردم برقرار کنند. پاکستانیها از شنیدن تلاش مسافران برای صحبت به زبان خود خوشحال میشوند. در ادامه چند عبارت روزمرهٔ کاربردی آورده شده است:
استفاده از همین چند جمله ساده، نشانهٔ احترام و حسن نیت است و معمولاً باعث برخوردی گرم و صمیمانه از سوی مردم محلی میشود.
در پاکستان چند اپراتور اصلی خدمات تلفن همراه ارائه میدهند که پوشش سراسری و کیفیت خدمات آنها معمولاً رضایتبخش است. سه اپراتور اصلی عبارتاند از Jazz، Zong و Telenor. این شرکتها در شهرهای بزرگ و مناطق توریستی، دفاتر فروش و غرفههای متعددی دارند.
گردشگران میتوانند سیمکارتهای پیشپرداختی (Prepaid) را بهراحتی از فرودگاههای بینالمللی، مراکز خرید یا نمایندگیهای رسمی اپراتورها تهیه کنند. برای خرید، ارائه پاسپورت معتبر و ثبتنام در سیستم تأیید هویت الزامی است. فعالسازی سیمکارت معمولاً ظرف چند دقیقه انجام میشود، اما توصیه میشود هنگام خرید از فروشنده درباره فعال بودن بسته اینترنت در شهر مقصد سؤال کنید، زیرا پوشش شبکه در مناطق کوهستانی یا دورافتاده ممکن است ضعیفتر باشد.
در مورد استفاده از رومینگ اپراتورهای ایرانی در پاکستان، احتمال دارد هزینهها بالا و پوشش شبکه محدود باشد. بنابراین، خرید سیمکارت محلی بهترین گزینه برای تماس، پیامرسانی و استفاده از اینترنت در طول سفر است.

سیم کارت زونگ
اپلیکیشنهای کاربردی در سفر به پاکستان
در سفر به پاکستان، چند اپلیکیشن میتوانند کار شما را برای جابهجایی، ترجمه، یافتن مکانها و برنامهریزی روزانه بسیار آسانتر کنند:
با این حال، باید در نظر داشت که بهدلیل محدودیتهای پرداخت بینالمللی برای کاربران ایرانی، برخی اپلیکیشنها ممکن است امکان پرداخت درونبرنامهای یا رزرو آنلاین را نداشته باشند. بنابراین بهتر است گزینههای پرداخت نقدی (مثل پرداخت کرایه تاکسی بهصورت نقدی) را انتخاب کرده و مقداری پول نقد محلی همراه داشته باشید تا در استفاده از خدمات دچار مشکل نشوید.
پاکستان دارای شبکه حملونقل گستردهای است که از اتوبوسهای شهری تا قطارهای بینشهری را شامل میشود. در شهرهای بزرگ مانند اسلامآباد، لاهور و کراچی، سیستم اتوبوسرانی و مینیبوسها بهصورت منظم فعالیت دارند. در لاهور همچنین خط متروی شهری (Lahore Metrobus) در مسیرهای اصلی شهر فعال است که گزینهای تمیز و اقتصادی برای جابهجایی محسوب میشود.
در بسیاری از شهرها اتوبوسهای عمومی ارزان و در دسترس هستند، هرچند ممکن است در ساعات اوج ترافیک شلوغ شوند. برای مسافران خارجی، استفاده از اتوبوسهای با بلیت مشخص یا خطوط مترو گزینهای مطمئنتر و قابل پیشبینیتر است. توصیه میشود پیش از سوار شدن، مسیر و مقصد را از طریق نقشه یا اپلیکیشن بررسی کنید و از امنیت محل توقف یا ایستگاه اطمینان حاصل نمایید.

اتوبوسهای شهری اسلامآباد
در سفرهای بینشهری، قطار و اتوبوس دو گزینه اصلیاند. خطوط ریلی کشور، شهرهای بزرگ را به یکدیگر متصل میکند، و اتوبوسهای شرکتهای خصوصی نیز بین اسلامآباد، لاهور، کراچی و پیشاور در رفتوآمدند. برای مسیرهای طولانی، رزرو بلیت از پیش توصیه میشود.
نکات کاربردی:

قطار بینشهری
در پاکستان تاکسیهای اینترنتی نیز رواج یافتهاند. اپلیکیشنهایی مانند Uber و Careem در شهرهای بزرگ فعالاند و امکان انتخاب مسیر، نوع خودرو و هزینه تقریبی پیش از سفر را میدهند. اپلیکیشن inDrive نیز در برخی شهرها با پرداخت نقدی فعالیت دارد و گزینهای مناسب برای گردشگران است.
با توجه به اینکه مسافران ایرانی معمولاً دسترسی به کارتهای اعتباری بینالمللی ندارند، بهتر است در هنگام استفاده از این خدمات، گزینه پرداخت نقدی (Cash Payment) را انتخاب کنید. رانندگان معمولاً مبلغ کرایه را پس از رسیدن به مقصد بهصورت نقدی دریافت میکنند.
توصیههای ایمنی:
بهطور کلی، حملونقل در پاکستان برای گردشگران ساده و مقرونبهصرفه است، بهویژه اگر پیش از حرکت مسیر خود را مشخص کرده و از روشهای مطمئن استفاده کنید.

تاکسی اینترنتی indrive
پاکستان کشوری بزرگ و متنوع است و سطح امنیت در مناطق مختلف ممکن است تفاوت داشته باشد. شهرهای بزرگ مانند اسلامآباد، لاهور و کراچی معمولاً برای گردشگران امن هستند، اما بهتر است پیش از بازدید از مناطق ناآشنا یا دورافتاده، از وضعیت محلی آگاه شوید.
برای حفظ امنیت شخصی:
ولتاژ برق در پاکستان ۲۳۰ ولت با فرکانس ۵۰ هرتز است که با استاندارد ایران یکسان است، اما نوع پریزها معمولاً از نوع C، D و G است. برای استفاده از وسایل برقی ایرانی، همراه داشتن مبدل یا آداپتور جهانی (universal adapter) توصیه میشود. بیشتر هتلها دارای چند نوع پریز هستند، اما اگر وسایل متعددی دارید، مبدل شخصی بسیار کاربردی خواهد بود.
در شهرهای بزرگ پاکستان مانند اسلامآباد، لاهور و کراچی، دسترسی به اینترنت نسبتاً خوب و پایدار است. بسیاری از هتلها، کافهها و مراکز خرید، وایفای رایگان ارائه میدهند، هرچند کیفیت آن متغیر است. بهترین روش برای دسترسی پایدار به اینترنت، خرید سیمکارت محلی با بسته داده (data package) است که سرعت و پوشش بهتری در بیشتر مناطق شهری دارد.
پاکستان جامعهای مذهبی و سنتی است و احترام به آداب و رسوم فرهنگی برای گردشگران اهمیت دارد.
پیش از سفر، حتماً آدرس و شماره تماس سفارت جمهوری اسلامی ایران در اسلامآباد یا کنسولگریهای ایران در کراچی و لاهور را یادداشت کنید تا در مواقع ضروری (مثل گم شدن مدارک، مشکلات حقوقی یا حوادث پیشبینینشده) بتوانید بهسرعت با آنها تماس بگیرید. اطلاعات دقیقتر را میتوان از وبسایت رسمی وزارت امور خارجه ایران یا بخش خدمات کنسولی آن دریافت کرد.
داشتن نسخه دیجیتال از گذرنامه، بلیت بازگشت، و شماره تماسهای اضطراری در تلفن همراه، به شما کمک میکند تا در شرایط غیرمنتظره، آرامش و نظم لازم را حفظ کنید.
آدرس سفارت جمهوری اسلامی ایران در اسلامآباد:
No. 222-238، خیابان شماره 2، منطقه G-5/1، محله Diplomatic Enclave، اسلامآباد، پاکستان
شماره تلفن +92 51 831 8901–4
اسلامآباد شهری آرام، منظم و سرسبز است که ترکیبی از طبیعت و زندگی شهری را در خود جای داده است. برای مسافران ایرانی که زمان محدودی دارند، میتوان برنامهای دو روزه را به شکل زیر تنظیم کرد:
روز اول
صبح:
بازدید از مسجد فیصل (Faisal Mosque)، یکی از نمادهای اصلی شهر با معماری مدرن اسلامی و چشمانداز زیبا از دامنه کوههای مارگالا.
سپس حرکت به سوی پارک ملی مارگالا هیلز (Margalla Hills) برای پیادهروی سبک یا استراحت در دل طبیعت.
ظهر:
ناهار در یکی از رستورانهای محلی اطراف منطقهی بلو ایریا یا در مسیر بازگشت از مارگالا.
عصر و شب:
گردش در بازارهای محلی مانند جناح سوپرمارکت یا بلو ایریا برای خرید سوغات و تجربه فضای روزمرهی مردم.
شام در یکی از رستورانهای سنتی پاکستانی و امتحان غذاهایی مانند بریانی یا کباب.

مسجد فیصل

پارک ملی مارگالا هیلز
روز دوم
صبح:
بازدید از موزه ملی پاکستان برای آشنایی با تاریخ، فرهنگ و هنر این کشور.
ادامه مسیر به دمانِ کوه (Daman-e-Koh) یا لالهزهار پارک (Lalazar Park) برای تماشای مناظر شهر از ارتفاع و لذت از هوای خنک.
ظهر:
ناهار در یکی از کافهها یا رستورانهای اطراف دامنه کوه یا در مرکز شهر.
عصر و شب:
قدمزدن در خیابانهای مرکزی و پارکهای شهری، یا بازدید کوتاه از پارلمان پاکستان و یادبود پاکستان (Pakistan Monument).
پایان روز با شام در یکی از رستورانهای منطقهی تجاری اسلامآباد و استراحت پیش از خروج از شهر.

لالهزهار پارک
پاکستان کشوری با تنوع اقلیمی و فرهنگی چشمگیر است. از کوهستانهای شمالی گرفته تا شهرهای پرجنبوجوش جنوبی، هر منطقه چهرهای متفاوت از طبیعت و زندگی مردم را به نمایش میگذارد.
طبیعتگردی و مناطق شمالی
شمال پاکستان یکی از زیباترین بخشهای شبهقاره است. درههایی مانند هونزا، اسکردو و ناران با کوههای مرتفع، رودخانههای زلال و هوای خنک تابستانی، مقصد محبوب علاقهمندان به طبیعتگردی و عکاسیاند. مسیرهای پیادهروی (تِرِکینگ) در این مناطق از معروفترین مسیرهای کوهستانی آسیا به شمار میروند و امکان اقامت در کلبهها یا مهمانخانههای کوچک محلی وجود دارد.
فرهنگ و زندگی محلی
بازدید از بازارهای سنتی، روستاهای تاریخی و کارگاههای صنایعدستی، فرصت آشنایی با فرهنگ بومی پاکستان را فراهم میکند. در شهرهایی مانند لاهور و مولتان میتوانید معماری اسلامی و مغولی را از نزدیک ببینید و در بازارهای محلی با غذاهای خیابانی و ادویههای متنوع آشنا شوید.
سفرهای جادهای و مسیرهای کوهستانی
جادههای شمال پاکستان، بهویژه مسیر کاراکورام، از دیدنیترین مسیرهای کوهستانی جهان بهشمار میرود. رانندگی یا سفر با تور در این جادهها، مناظری فراموشنشدنی از رشتهکوههای هیمالیا و قراقروم پیش رویتان میگذارد.
کراچی
بزرگترین شهر و بندر اصلی کشور است. Karachi مرکز اقتصادی پاکستان محسوب میشود و با سواحل شنی، بازارهای بزرگ و تنوع فرهنگیاش، حالوهوایی پرجنبوجوش دارد.

کراجی در شب
لاهور
پایتخت فرهنگی پاکستان، شهری پر از موزه، مسجد و آثار تاریخی است. بازدید از قلعه لاهور، مسجد بادشاهی و شالیمار باغ برای علاقهمندان به تاریخ و معماری توصیه میشود. بازارهای قدیمی لاهور نیز از جذابترین مکانها برای خرید و تجربه فضای سنتی پاکستان هستند.

لاهور
اسلامآباد
پایتخت سیاسی و اداری کشور، شهری منظم و آرام با فضاهای سبز فراوان است. معماری مدرن و خیابانهای تمیز آن، چهرهای متفاوت از شهرهای سنتیتر پاکستان ارائه میدهد.
مناطق گلیات و شمالی
مناطق گلیات، ناران و کاغان با جنگلهای انبوه و مناظر کوهستانی، برای سفرهای تابستانی گزینهای ایدئال هستند. تورهای طبیعتگردی، کمپینگ و بازدید از روستاهای کوهستانی از فعالیتهای محبوب در این نواحیاند.
در شهرهای بزرگ پاکستان مانند کراچی، لاهور و اسلامآباد، هم مراکز خرید مدرن (مالها) با برندهای بینالمللی و امکانات کامل وجود دارد، و هم بازارهای سنتی که حالوهوای محلی دارند. در بازار انارکلی لاهور یا صدیقتریدسنتر اسلامآباد میتوانید پوشاک محلی، صنایعدستی، جواهرات و سوغات متنوع پیدا کنید. اگر به دنبال تجربهای اصیلتر هستید، گشتوگذار در بازارهای سنتی و گفتوگو با فروشندگان محلی را از دست ندهید.

بازار انارکلی لاهور
آشپزی پاکستان ترکیبی از طعمهای جنوب آسیا با ادویههای قوی و عطرهای دلپذیر است.
– از معروفترین غذاهای محلی میتوان به بریانی (Biryani)، کبابها، چاپلی کباب، دال کاری و انواع خوراک مرغ و گوشت اشاره کرد.
– چای پاکستانی یا چای ماسالا یکی از نوشیدنیهای محبوب روزمره است که معمولاً با شیر و ادویههای معطر سرو میشود.
– برای مسافران ایرانی، غذاهای مبتنی بر برنج، مرغ یا گوشت گوسفند، طعم آشنا و مطلوبی دارند.
– توصیه میشود در روزهای نخست سفر از خوردن غذاهای بیشازحد تند خودداری کنید تا دستگاه گوارش فرصت سازگاری پیدا کند.

بریانی
پاکستان تنوع چشمگیری از سوغات و صنایعدستی دارد:
– غیرخوراکی: فرشها و قالیچههای دستباف، شالهای پشمی، آثار سنگی، چوبی و فلزی سنتی، و پارچههای طرحدار معروف به پنجابی یا سندی.
– خوراکی: انواع ادویه محلی، چای، خشکبار، و میوههای خشک از جمله سوغاتیهای محبوب هستند.
دین و مذهب
دین رسمی پاکستان اسلام است و اکثریت جمعیت این کشور مسلمان سنی هستند. در کنار آن، اقلیتهایی از شیعیان و پیروان ادیان دیگر نیز زندگی میکنند. باورهای اسلامی نقش مهمی در زندگی روزمره، قوانین اجتماعی و آداب معاشرت دارند و در معماری، موسیقی و جشنهای محلی نیز بازتاب یافتهاند.
محدودیتهای خروج از کشور
برای گردشگران، محدودیت خاصی در زمان خروج از پاکستان وجود ندارد. با این حال، در مناطق مرزی یا نواحی دارای اهمیت نظامی، ورود و خروج ممکن است نیازمند مجوز ویژه باشد. همچنین، خارج کردن آثار تاریخی، عتیقهجات یا اشیای فرهنگی بدون مجوز رسمی ممنوع است.
بایدها:
نبایدها:
محدودیتهای دارویی
قبل از سفر، بررسی کنید که داروهایی که مصرف میکنید در پاکستان مجاز هستند یا خیر. برای داروهای با نسخه، همراه داشتن نسخه پزشک به انگلیسی توصیه میشود. اگر دارویی ممنوع یا محدود باشد، در مرز ممکن است با مشکل مواجه شوید. اطلاعات دقیق را از سفارت یا کنسولگری مربوطه بخواهید.
سفر به پاکستان میتواند تجربهای متفاوت و غنی از فرهنگ، طبیعت و کشف باشد. با آگاهی از نکات کاربردی این راهنما — از انتخاب زمان مناسب سفر و آشنایی با شرایط آبوهوا، تا مدیریت هزینهها، آداب فرهنگی و روشهای حملونقل — میتوانید اقامتی ایمن، آرام و پربار را تجربه کنید.
امید است این راهنما به شما در برنامهریزی و شناخت بهتر مقصد کمک کرده باشد و سفر شما به پاکستان، سرشار از لحظههای خوش، تجربههای تازه و دیدارهای بهیادماندنی باشد.
اگر قصد دارید به اسلامآباد یا دیگر شهرهای پاکستان سفر کنید، پیشنهاد میکنیم پیش از برنامهریزی سفر، صفحه ویزای پاکستان را مطالعه کنید تا با انواع ویزا، مدارک لازم و مراحل دریافت آن آشنا شوید.
برهنه با ازار بایستاد و دستها درهم زده، تنی چون سیم سفید و رویی چون صد هزار نگار. ((ابوالفضل بیهقی))